Noord-Brabant

Fietsen in Noord-Brabant

kaart Noord-Brabant (bron kaarten&atlassen.nl)

Het blijft maar mooi fietsweer in Nederland, zelfs nog in oktober. Nu staat Noord-Brabant op het programma. Ik logeer bij de familie Kraaijvanger in Diessen in hun "Vrienden-op-de-fiets" tuinhuisje. Een mooi ingerichte stacaravan op het landgoed van de familie aan het riviertje de Reusel.
Vandaar uit verken ik het grensgebied met België onder Breda, Tilburg en Eindhoven.

mijn "buitenverblijf" op het landgoed van de familie Kraaijvanger

Inhoud

Beschrijving van het landschap
Dag 1: verkennen omgeving van Diessen (tussen Tilburg en Eindhoven)
Dag 2: verkenning van Kempenland
Dag 3: naar de belastingparadijzen...
Dag 4: Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen
Dag 5: naar de bossen ten zuiden van Eindhoven
Dag 6: de bossen rond Chaam
Dag 7: langs het stroomgebied van de Dommel

Beschrijving van het landschap

Het landschap van Noord-Brabant is een zuidelijker en hoger gelegen deel van Nederland, waarop de gletsjers uit de IJstijden geen directe invloed hadden. Wel zijn de uitgestrekte dekzandlagen afkomstig uit grootschalige verstuivingen uit deze geologische periode. Het land is dus van nature niet heel vruchtbaar.
De provincie is "gekanteld" van de hogere zandgronden in het zuid-oosten naar de lagere rivierklei gebieden in het noord-westen. Vanuit het eveneens hogere zuiden stromen veel beekjes richting grote rivieren in centraal Nederland.

geomorfologie van Noord-Brabant (bron: Aardrijkskundige waarden)

Noord-Brabant kenmerkt zich door een landschap met veel (kleine) bossen, heidevelden, vennen en beekdalen. Met mooie natuurgebieden zoals De Kempen, landgoed "De Utrecht", de vennen van Kampina, Strabrechtse Heide, Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen en de Hoge Peel. Prachtig om doorheen te fietsen!
Ook ga ik proberen aanwijzingen van de Peelrandbreuk in het oostelijke landschap te vinden.

Dag 1: verkenning van de omgeving van Diessen

Vandaag ben ik vanuit huis naar mijn overnachtingsadres in Diessen gereden en 's middags heb ik een kennismakingsrondje gefietst met prachtig nazomerweer.

rondje om Diessen

Zo heb ik een indruk gekregen van Landgoed De Utrecht, Kempenland, de Oisterwijkse vennen en de bossen van landgoed Baest rond het Wilhelminakanaal bij Oisterwijk.

langs het Wilhelminakanaal bij landgoed Baest

Het Wilhelminakanaal is een aftakking van de Zuid-Willemsvaart (een lateraalkanaal van de Maas) en stroomt richting Biesbosch. Het kanaal is ca. 100 jaar oud. Waar andere kanalen in Nederland langzamerhand verzanden en dichtgroeien of gebruikt worden voor recreatie, zijn er voor dit kanaal plannen om de vaargeul te verbreden en verdiepen ten behoeve van de scheepvaart.

Dag 2: verkenning van Kempenland

Rondom Diessen ligt een cirkel van bossen en natuurgebieden, ingesloten door Tilburg in het westen en Eindhoven in het oosten. Vandaag heb ik meer tijd om dit gebied verder te verkennen.

de bossen rond Diessen in Kempenland

rivier de Reusel bij Baarschot

uitkijktoren De Flaes bij ven "Het Goor", landgoed De Utrecht

uitzicht op ven vanuit toren

informatiepaneel Oirschotse Heide (militair oefenterrein)

zandverstuiving door tanksporen

Essche Stroom bij Oisterwijkse vennen

ven bij Oisterwijk

Dag 3: naar de belastingparadijzen...

Ten zuid-westen van Tilburg ligt Baarle-Nassau en Baarle-Hertog. Vanuit Diessen te bereiken door een stukje door de bossen van België te fietsen. Een mooi doel voor vandaag.

richting Baarle-Nassau (stukje Strava ontbreekt)

Dag 4: Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen

Vandaag pak ik de auto om het eerste stuk te overbruggen. Ik wil zoveel mogelijk door de natuur fietsen en ook even de Maas bekijken ten noorden van "de Brabantse Sahara".

detailkaart Loonse en Drunense Duinen (bron: Wikipedia)

rondje met onderbreking; Strava viel uit

bospad in Landgoed Huis ter Heide bij Tilburg

vennen bij Huid ter Heide

herfstverschijnsel

Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen

zandverstuiving met vliegden

Drongelens kanaal met een prachtig fietspad ernaast

De Maas is altijd een rivier geweest die nogal meanderde en af en toe zijn bedding verlegde. In het gebied noord van Den Bosch heeft dat in de historie tot veel overstromingen geleid. In onderstaand kaartje is het ingrijpen van de mens op de bedding van de Maas aangegeven.

ingrijpen mens op de loop van de Maas (bron: Wikipedia)

De blauwe lijn laat zien, dat nog niet zo lang geleden de meander bij Hedikhuizen is afgesneden door kanalisatie van de Maas. Vroeger liep de Maas daar dus veel zuidelijker. Dat wordt zichtbaar door te fietsen op de prachtige oude Maasdijk tussen Drunen en Vlijmen. Dit gebied overstroomde vroeger geregeld, zo ook polder De Zeeg.
Ook zijn veel voormalige dijkdoorbraken te zien in het landschap door de vele "wielen".

informatiepaneel polder De Zeeg bij Drunen

oude Maasdijk tussen Drunen en Vlijmen

Nieuwkuijkse Wiel

informatiepaneel dijkdoorbraak wiel

de Maas bij Bokhoven

Vanaf de prachtige vestingstad Heusden gaat de Maas verder als Bergse Maas, door de mens gegraven om het onvoorspelbare gedrag van de Maas te beteugelen. De oorspronkelijke Maas heet vanaf hier "Afgedamde Maas", zie kaartje.

Maas, Bergse Maas en Afgedamde Maas bij Heusden (bron: Wikipedia)

informatiepaneel Damblok bij Hedikhuizen

zicht op de vestingwerken van het prachtige stadje Heusden

Koppelwiel bij Doeveren aan de Bergsche Maas

Dag 5: naar de bossen ten zuiden van Eindhoven

Vandaag ben ik met de auto naar Soerendonk onder Eindhoven gereden en heb ik met de fiets gezworven door de prachtige natuur tussen Eindhoven, Veldhoven, Bommelen en de Belgische grens.

rondje ten zuiden van Eindhoven

herfstkleuren bij Valkenswaard

heideveld op "Malpiebeemden", bij het dorpje Schaft

vennen op Malpiebeemden

Dag 6: de bossen rond Chaam

Vandaag ga ik fietsen langs de rivier de Mark. Ook ga ik de bossen van Chaam en Ulvenhout doorkruisen.
De rivier de Mark, met zijn oorsprong in België, stond tot 1827 in open verbinding met de zee via de haven van Breda. Eind vorige eeuw is er nog een zeehondje in de Mark gesignaleerd. Die heeft alle huidige sluizen en stuwen weten te passeren!!
De Mark is in het verleden gekanaliseerd, om overstromingen te voorkomen. Thans zijn er projecten gaande om dat weer ongedaan te maken en het riviertje zijn meanders terug te geven.

rondje door de bossen van Chaam en Ulvenhout

langs de Boven Mark

De beek De Mark was "biologisch dood" maar heeft eind vorige eeuw officieel de bestemming viswater gekregen. Dit komt tot uiting in vistrappen bij de stuwen en strenge normen voor de waterkwaliteit. Beide oevers zijn stroken natuurgebied met mooie wandel- en fietspaden tot in België.

informatiepaneel Mark vallei

heide en bos bij Chaam

Dag 7: langs het stroomgebied van de Dommel

Net als De Mark is De Dommel een beek die ontspringt in België en door Noord-Brabant stroomt richting rivierengebied. Ook in het stroomgebied van De Dommel wordt gewerkt aan het terugbrengen van de oorspronkelijke meanders en de ontwikkeling van natuurvriendelijke oevers. Ik ga het deel van De Dommel verkennen tussen Den Bosch en Eindhoven.